in 'De Twaalf Ambachten compact', zomernummer 1990,
13e jrg., nr.61, schreef Lotte Leeflang:

Taal moet je drukken!

Een perfect systeem van taalonderwijs vinden we in de taaldrukwerkplaats. Daar leer je hoe je woorden vormt, door letters te tekenen, te knippen en ... te drukken.

Een bezoek gebracht aan de taaldrukwerkplaats van taaldrukker Thony van Gerwen in Tilburg. Hier kunnen kinderen èn volwassenen met stempels, stencils en sjablonen, met stencilmachines en behangrollers en inkt in alle kleuren van de regenboog hun eigen woorden en zinnen - hun eigen taal! - maken, vormgeven en reproduceren. De werkplaats is gevestigd in een voormalige brandweerkazerne. Hoewel potten inkt, stencilapparatuur, zeefdrukapparatuur, drukpersjes, kasten met zelfgemaakte stempels, stempelkussens, inbindmateriaal, enzovoort, enzovoort, een groot deel van de gezellig-rommelige ruimte in beslag in beslag nemen, is het eerste, waar bij het binnenkomen je oog opvalt, de muren, volgehangen met - voornamelijk - gestempelde of gedrukte kinderteksten en -tekeningen.
'Ik ben Karin, ik ben lief en mooi, maar soms ben ik ongeduldig', staat er in het knalrood, naast een blauwe tekening van een meisje met heel grote strikken in het haar. Of, onder een in vlekkeloos Nederlands door een Turks jongetje geschreven gedichtje over een poes en een muis: 'kat: Ik wil met je trouwen. Muis: Ik wil met jou kauwgumballen kauwen'. Simpele teksten, heel speels, soms gevoelig en lief en blijkbaar met grote aandacht geschreven.

Thony: 'De bedoeling van een taaldrukwerkplaats is, dat de kinderen die hier komen op de één of andere manier zoveel zelfvertrouwen krijgen, dat ze merken dat je je met taal kunt uiten, wat voor taal dan ook, dat je van alles over jezelf kunt vertellen èn dat taal meer is dan wat er in de schoolboekjes over staat of wat er op de televisie gesproken wordt. Soms begin ik een middag voor kinderen met een verhaal dat ik vertel of voorlees. Daarna verzinnen ze iets wat ze erbij vinden passen, een verhaaltje, een gedichtje of alleen maar een zin. Of ik laat iedereen iets over zichzelf opschrijven. Bijvoorbeeld: ik ben Thony en je herkent mij aan de overall die ik altijd aan heb. Alle verhaaltjes bespreken we en daarna gaat iedereen zijn eigen verhaaltje drukken. Ik heb heel eenvoudige, maar zeer doeltreffende stencilmachinetjes: twee scharnierende plankjes met een stukje gaas. Met een schrijfstencil en een behangroller kun je zo heel mooie dingen maken. Van wat iedereen gedaan heeft maken we een boek of muurkrant, in ieder geval iets heel tastbaars en ieder kind neemt er na afloop eentje mee naar huis.
Met volwassenen doe ik eigenlijk hetzelfde. Soms zijn ze wat minder open dan kinderen, ze doen dingen meestal wat meer beredeneerd en zijn wat minder scheutig met felle kleuren. Maar we hebben evenveel plezier. Ik heb nog nooit meegemaakt dat mensen chagrijnig weggingen'.

In Thony's taaldrukwerkplaats vind je geen DTP-computers, geen tekstverwerkers, geen kleuren-kopieermachines of elektronische schrijfmachines. Taal bestaat uit woorden, woorden uit letters en bij Thony zijn die letters van hout. Je kunt ze in allerlei kleuren en volgordes op papier zetten. De meest eenvoudige hulpmiddelen leren de taaldrukcursist wat de essentie van taal is en geen computerprogrammeur kan het ze nadoen.
'Een groep eerstejaars neerlandici, die bij mij een cursus gevolgd had, gaf later te kennen niet te begrijpen wat taaldrukken met 'gericht schrijven' te maken had. Nou vráág ik je. Ik denk dat zij het niet helemaal hadden begrepen ...", aldus Thony. Soms speelt hij met een groep een 'levende schrijfmachine' na: iedereen krijgt een letterstempel en één persoon is de schrijver. Met een tik op de schouder of op tafel maakt de schrijver duidelijk wat er geschreven moet worden. Thony: "Dat is vaak vreselijk leuk. Ga maar eens na hoe moeilijk het is als je een schrijfmachine hebt waar helemaal geen knopjes op zitten ...'

Er zijn in Nederland 16 taaldrukwerkplaatsen. Voor meer informatie over de werkplaats in Tilburg: Taaldrukwerkplaats (ver.proefpers) ... [het hier in het artikel vermelde adres is niet meer relevant, aangezien de taaldrukwerkplaats tilburg in 1993 zijn deuren sloot]